ANKARA ÇEŞMELERİ ( Osmanlı Dönemi)
Ankara Çeşmeleri
20.Yüzyıla girerken, 1800' lerin sonlarında Ankara' da cami, mescit ve mahalle çeşmesi olarak 84 kullanılır durumda çeşme olduğunu vakfiyelerden biliyoruz. Bugün pek çoğu yok olan tarihi çeşmelerin de pek azının suyu akar durumdadır. Sayfama bizzat görerek, fotoğrafını çekerek derlemeye çalıştığım çeşmeleri ekledim.. Araştırmalarım devam etmektedir. Aşağıda alfabetik olarak çeşme adları sıralanmıştır.
20.Yüzyıla girerken, 1800' lerin sonlarında Ankara' da cami, mescit ve mahalle çeşmesi olarak 84 kullanılır durumda çeşme olduğunu vakfiyelerden biliyoruz. Bugün pek çoğu yok olan tarihi çeşmelerin de pek azının suyu akar durumdadır. Sayfama bizzat görerek, fotoğrafını çekerek derlemeye çalıştığım çeşmeleri ekledim.. Araştırmalarım devam etmektedir. Aşağıda alfabetik olarak çeşme adları sıralanmıştır.
Abidin Paşa Çeşmesi
Adliye Çeşmesi Ahi Elvan Çeşmesi Ahi Tura Çeşmesi Alaeddin Camii Çeşmesi Altıaylık Çeşmesi Arslanhane Çeşmesi (Ahi Şerafeddin Çeşmesi) Aynalı Çeşme Baraka Çeşmesi Başmil Çeşmesi (Kömüş Kadı Çeşmesi) Bentderesi Çeşmesi (Çift Çeşmesi) Direkli Mescid Çeşmesi Elmadağ Çeşmesi (Poyracı Çeşmesi) (Hacı Fatma Hn. Çeşmesi) Emine Hatun Çeşmesi Eskicioğlu Camii Çeşmesi (Kargalı Çeşmesi) Fatma Şerife Hanım Çeşmesi Gecik Kadın Çeşmesi Göçmen Çeşmesi (Arnavut Çeşmesi) Hacı Ahmed Çeşmesi Hacı Doğan Çeşmesi Hacı Fatma Hanım Çeşmesi (Boyacı Ali Mescidi) Hacı Musa Camii Çeşmesi Hamidiye Mescidi Çeşmesi Hanifi Rum Çeşmesi Hapishane Çeşmesi (Mustafa Efendi Çeşmesi) Hatuniye Çeşmesi Hatuniye Camii Çeşmesi Kadıoğlu Çeşmesi (Sabuni Çeşmesi) Kağnıpazarı Camii Çeşmesi (Ganiağa Çeşmesi) Kalekapı Mescidi Çeşmesi (Ramazan Şemseddin Mescidi Çeşmesi) Karacabey Çeşmesi Karacabey Camii Çeşmesi Karapürçek Çeşmesi Kayabaşı Çeşmesi (Kayabaşı Mescidi Çeşmesi) Konuklar Çeşmesi Koyungözü Çeşmesi Mecidiye Çeşmesi Molla Büyük Çeşmesi (Sahire Hanım Çeşmesi) Nadiye Hanım Çeşmesi Necmiye Hanım Çeşmesi Öksüzler Çeşmesi Ramazan Şemseddin Mescidi Çeşmesi (Kale Kapısı Çeşmesi) Sabuni Çeşmesi (Kadıoğlu Çeşmesi) Saide Hanım Çeşmesi (Ahmed Faik Paşa Çeşmesi) (Yeşil Ahi Camii Çeşmesi) Sahire Hanım Çeşmesi (Molla Büyük Çeşmesi) Saraç Şinan Çeşmesi Sarıkadı Camii Çeşmesi Susam Sokağı Çeşmesi (Hallaç Mahmud Mescidi) Şükriye Hanım Camii Çeşmesi Taceddin Çeşmesi Yahudi Çeşmesi (Kargılı Çeşmesi) Yeşil Ahi Camii Çeşmesi |
SULTAN ALAADDİN CAMİ ÇEŞMESİ :
Ankara'da Kale içerisindeki Alaaddin Camii önünde tarihi bir çeşme vardır. 1361’de Lülü Paşa, 1434’te de Şerife Sünbül Hanım tarafından tamir ettirilmiştir. Ancak günümüzde tarihine ve yapısına önem verilmemesi nedeniyle yok olmaya yüz tutmuş bir tarihi çeşmedir. İsmi de Alaattin Camii Çeşmesi olarak anılmaktadır. Çeşmenin bir özelliği de Ankara’nın en yüksek noktalarından birinde bulunmasından (965 m.) dolayı, bir isale hattı ya da bir su kaynağı üzerinde bulunmayıp, suyunun düzenli olarak Bent Deresi’nden, insanlarca taşınıp haznesine doldurulup akıtılmasıyla sağlanmasıdır. |
GİCİK (GECİK) KADIN ÇEŞMESİ
Hamamönü Semti’nde, Nazımbey (Gecik) Mahallesi’nde, Ulucanlar Caddesi’nde bulunan Gicik (Gecik) Mescidi’nin güneyinde, hemen cadde üzerinde yer almaktadır Beşe Ağazade Hacı Hatice Hanım tarafından 1901 de yaptırılmış. Kesme Ankara taşından (andezit) yapılmıştır.. Kitabesi yerinde olup, Belediye tarafından suyu kesilmiştir.. |
CEZAEVİ ÇEŞMESİ / MUSTAFA EFENDİ ÇEŞMESİ
Ulucanlar Cezaevi Müzesi önünde, Ulucancar caddesi üzerinde Ankara Taşı kullanılarak yapılmış, kitabesi olan sade görünüşlü çeşmedir. Suyu yakın zamana kadar akmakta iken Belediye tarafından kesilmiştir. Kitabesinden 1856 yılında yapıldığını anlıyoruz.. Talik hatla yazılmış kitabesinde "“Paşa Ağazade İbrahim Efendi’nin kardeşi Merhum Mustafa Efendi namına inşa edilmiş çeşmedir. 1303” yazmaktadır. |
HAMİDİYE ÇEŞMESİ
Ankara taşından yapılmış çeşmenin üçgen alınlığının iki yanında antik başlıklı sütunlar bulunuyor. Kabartma süslemeleri olan, tasları ve musluğu bulunmayan çeşmenin aynalığının üzerindeki ay yıldız motifi dikkat çekiyor. Osmanlı İmparatoru II. Abdülhamit döneminde yapılan bu tarihi çeşme, geçmişteki bir takım düzenlemeler esnasında Hacı Bayram Camii’ndeki İsmail Fazıl Paşa Türbesi’nin yanındaki yerinden alınarak Ulus’ta, Julian Sütununun hemen arkasında bulunan alana taşınmıştır.. |
EMİNE HATUN ÇEŞMESİ
İçkale - Alitaşı Sokak’ta halen kullanılan çeşme tamamen kesme taş kullanılarak 1902 yılında yapılmıştır.. Yalağı yol kaplaması altında gömülü kalmış, sonradan kesme taştan bir yalak eğreti şekilde musluk altına konmuştur... 2006 yılında kaybolan kitabesi bulunarak oldukça kaba bir biçimde yerine konmuştur. |
KADIOĞLU ÇEŞMESİ (KARANLIK SABUNİ CAMİ ÇEŞMESİ)
Ankara'da, Ulucanlar’da, Sabuni Mahallesi’nde Cevizaltı Sokak’tadır. Karanlık (Sabuni) Mescid’in kuzeyinde biraz ilerdedir. Kitabesi yoktur. 15.yy veya 16.yy yapısı olduğu sanılmaktadır. Alt kısmı kesme iri taş, üstü taş ve tuğla karışımı örülerek yapılmıştır. Çeşme nişi yuvarlak bir kemer içindedir. Niş aynası da kesme iri taşlarla yapılmıştır. Tek parça taştan oyulmuş olan yalağı yapılan yol kaplaması altında gömülüp kalmıştır. Arkasındaki ev sakinleri çeşme ve deposu üzerine beton döşeme dökerek kendilerine bir balkon yapmışlar, kenarlarını da demir parmaklıkla çevirmişler. |
MERMER ÇEŞME - HIDIRLIK CADDESİ
Hıdırlık Tepe' ye çıkan yolun başında, cephesi Bentderesi ve Hacıbayram Camii yönüne bakan bir mahalle çeşmesi olup, kitabesi yoktur ve suyu akmamaktadır. 1957 yılında, Ankara' daki sel felaketinde dönemin başbakanı Adnan Menderes' in bu çeşme önünden , Bentderesi' ni adeta silip süpüren sel felaketini izlemiştir. (Şht. Kaya Aldoğan caddesi ile Hoca Ahnet Yesevi caddesinin kesiştiği nokta) |
RAMAZAN ŞEMSETTİN ÇEŞMESİ (KALEKAPISI CAMİİ ÇEŞMESİ)
Ankara Kalesi’nin Hisar Kapısı adındaki dış kalenin içine açılan kapısından girdikten hemen sonra, az ileride Kalekapı Camii olarak da anılan, 17.yy eseri Ramazan Şemseddin Camii’nin duvarına bitişik inşa edilmiş bir çeşmedir. Tamamı Ankara Taşından (andezit) yapılmış olan çeşmenin kitabesi kaybolmuş olduğundan yapım tarihi bilinememektedir. Üçgen bir alınlığı, küçük, dikdörtgen bir ayna taşı, oval bir teknesi çeşmenin cephesini iki sütun çevrelemektedir. Çeşmenin suyu akmakta olup, içilebilir durumdadır. |
KARACABEY CAMİİ ÇEŞMESİ
Hacettepe Mahallesi Mehmet Akif Ersoy Sokak'ta yer alan Karacabey türbesi, çeşmesi ve Hamamönü semtinde yer alan Çift Hamamı ile birlikte bir külliyedir. 1427 yılında inşa edildiği sanılmaktadır. Çeşme zaman içinde yer değiştirmiş, onarımlarla eski halinden bir eser kalmamıştır. Günümüzde Cami avlusu girişinde olup suyu akmamaktadır. |
AHİ TURA ÇEŞMESİ :
Hacı Bayram Camiinin güney doğusunda yer alan Ahi Tura Camii' nin Ankara Taşı (Andezit) ile yapılmış çeşmedir , 1530 yılında cami ile birlikte yapıldığı değerlendirilmektedir. Güvercin sokak ile Eti sokağın kesiştiği yere sonradan taşınmıştır. Çeşmenin orijinalliği bozulmuş olup, suyu akmakta ve kullanılmaktadır. |
NADİYE HANIM ÇEŞMESİ .
2011 Yılında Hamamönü Sarıca sokakta bulunan Eyüp Camii yakınlarında gördüğüm ve tek kare fotoğrafını çektiğim bu kesme taştan yapılmış çeşmeyi bir daha görmedim ve bulamadım, bilgi verebilecek veya bilen birisine de rastlamadım. Üzerindeki kitabede yazan tarih 1322 yani miladi 1906. |
AHİ ŞERAFETTİN (ASLANHANE ) ÇEŞMESİ
Arslanhane Camii veya halk arasında bilinen adıyla Ahî Şerafeddin Camii; Altındağ - Can sokakta bulunan bir camidir. Hangi tarihte ve kimin adına yaptırıldığı ise tartışmalıdır. Caminin kuzeydoğusundaki Ahi Şerafeddin Türbesi'nin dış duvarında bulunan çeşmesi ise yok olmak üzeredir, yalnızca mermer alınlığı görülmekte, suyu akmamaktadır. |
HANİFİ RUM ÇEŞMESİ
Eski Ankara mahalle çeşmelerinin en güzel örneklerinden biridir.1804 yılında inşa edilen çeşme Hamamönü Zülüflü Sokak' ta tamamen yıkılmaya yüz tutmuş durumda iken Altındağ Belediyesi tarafından restore edilip Ulucanlar Sanat Sokağı girişine taşınmıştır. Üzerindeki kitabede "Sene 1219 Maşaallah" yazmaktadır. |
AHİ ELVAN ÇEŞMESİ
Altındağ Koyunpazarı (Koyunbaba) sokağı başında Hacı Elvan Mehmed Bey tarafından XIV. yüzyıl sonlarında yaptırılan Ahi Elvan Camiinin çeşmesi olup cami kapısının tam karşısında yer alır. Kesme Ankara taşından yapılmış olan çeşme geniş bir mermer alınlığa ve yalağa sahiptir. sonradan çarşı esnaflarınca şebeke suyu bağlatılmıştır. |
YEŞİLAHİ ÇEŞMESİ
Hamamönü Akalar mahallesinde Sarıca Sokak ile İnci Sokağın kesiştiği köşede bulunan ve Ahi Hüsamettin tarafından 1349-1392 (750-795 H.) yılları arasında yaptırılan Yeşilahi Camiinin çeşmesidir. Kesme Ankara Taşından (Andezit) yapılmış olan çeşmenin tam arkasına günümüzde abdest alma yeri ve tuvalet yapılmıştır. |
ÇİÇEKLİOĞLU CAMİ ÇEŞMESİ
Hamamönü - Alpaslan Mahallesi Göztepe sokakta bulunan Çiçeklioğlu Camii, diğer adı ile Yakup Harrad Camii, girişi, son cemaat yeri önünde yani caminin sol köşesinde kesme Ankara yaşından dikdörtgen yapılı bir çeşmedir.kitabesi yoktur ve suyu akmamaktadır. 17 veya 18. YY yapımı olduğu tahmin edilmektedir. |
TACETTİN ÇEŞMESİ
Hamamönü Semti Sümer Mahallesi Taçlı Sokak'ta Karacabey İmareti yakınında bulunan Tacettin Camii' nin önünde bulınan Tacettin Çeşmesi, Kesme Ankara taşından yapılmış olup yalağı mermerdir.1901–1902 yılları arasındacami ile birlikte Abdülhamit tarafından yaptırılmıştır. Kitabesi vardır ama okunamayacak derecede yıpranmıştır.
|